BÖBREK NAKLİ TEDAVİSİ

GİRİŞ

Türkiye’de böbrek nakli son yıllarda artan şekilde ve bilimsel sonuçları itibariyle başarılı şekilde yapılmaktadır. Yılda 3000 den fazla böbrek nakli gerçekleştirilmektedir. 70 den fazla  böbrek nakli merkezi varsa da bunların bir grubu aktif değildir.

Ülkemizde böbrek nakli, batı ülkelerinin tersine olarak % 85 oranında canlı verici kaynaklı yapılmaktadır. Sebebi organ bağışı azlığıdır. Batı ülkelerinde milyon nüfus başına 15-25 bağış yapılırken, ülkemizde bu oran ortalama  %4 tür. Güney marmarada ise %20 dir. Bu oran Avrupa ortalamasına yakındır.Acıbadem Bursa Hastanesi Organ Nakli Merkezinde kadavradan böbrek nakli oranı % 35 tir.

GELİŞME

Böbrek fonksiyonları ‘Klirens’ ile ölçülür. Normal sınırlar 90-135 arasıdır. 30-90 ml/dak arası kompanse kronik böbrek yetmezliği, 30 ml/dak’nın altı şse dekompanse kronik böbrek yetmezliği şeklinde tanımlanır.  Klirens 10 ml/dak’nın altına indiğinde ise bir tedavi uygulanmazsa üremik koma gelişir. Bundan sakınmak için böbrek yerine koyma tedavisi şarttır. Böbrek yerine koyma tedavisi iki şekilde yapılır. Böbrek nakli ve suni böbrek(Diyaliz) tedavisi.

Suni böbrek tedavisi damar yoluyla(Hemodiyaliz) veya karın zarı yoluyla(Periton diyalizi) yapılır. Diyaliz tedavileri, böbreğin tüm fonksiyonlarını yerine getiremez. Sadece üre ve bir kısım zararlı maddeleri süzer. Hasta bir merkeze bağlı olarak yaşamoını sürdürmek zorundadır. Hemodiyalizde haftanın 3 günü  4 er saatlik seanslarla, bir makine  yardımıyla kan filtrelenmektedir. Diyzliz tedavilerinde hastanın tedaviye uyumu çok önemlidir. Aksi takdirde 5 yıllık sürede ölüm riski % 50 dir.

Kronik böbrek yetmezliğinde mümkünse diyaliz başlamadan böbrek nakli yapılmalıdır.(Preemptif). Bu aşamada yapılabilirse, böbrek naklinin başarı oranları daha yükselir. Bununla birlikte, hasta bilgilendirilmesi  eksiğive organ azlığı nedeniyle, böbrek nakli gecikmektedir.

Kronik böbrek yetmezliği tedavisinde diyaliz, hastanın yaşamasını sağlayacak asgari tedavi sunar. Böbrek fonksiyonlarının tamamını karşılayamaz. Hastada tam iyilik hali yoktur. İşi varsa çalışma zamanı kısıtlanmıştır. Zamanının büyük kısmını diyaliz merkezinde geçirmek durumundadır. Tatil olanakları kısıtlıdır.  Böbrek nakli ise;

  tam iyilik hali oluşur.

 Ömür daha uzundur.

Kişi bağımsızlaşır.

 böbrek nakli toplamda, diyaliz tedavilerine göre daha ekonomiktir.Ülke ekonomisine katkı sağlar.

Kişi üretime katılarak ülkesine katkıya devam edebilir

Dördüncü dereceye kadar hısım olanlar ve eşler canlı böbrek vericisi olabilirler. Verici havuzunu artırabilmek için son zamanlarda çapraz vericiler(hısımlarla uyumsuzluk sonucu nakil olamayanlar, uygun kişilerle vericilerini değişir) ve emosyonel (eski dost, arkadaş vb.) vericilerle de böbrek nakli yapılmaktadır.

Nakil için damarlarının uzunluğu nedeniyle öncelikjle sol böbrek seçilir. Bununla birlikte iki böbrek arasında çalışma açısından  % 10 dan fazla bir varsa veya sol böbrekte çok fazla sayıda damar varsa sağ böbrek seçilebilir. Bu seçime karar verebilmek için kontraslı bilgisayarlı tomografi ve böbrek sintigrafisi yapılır.

Tek böbrek yaşamı sürdürmek için yeterlidir. Çok sayıda insan taş, tümör, enfeksiyon gibi nedenlerle bir böbreğini kaybettiğinde, yaşamını problemsiz sürdürmektedir. Her iki böbreğimizde toplam 2.100 000 süzme ünitesi(nefron) vardır. Vücudun gereksinimlerini 700 000 nefron karşılayabilmektedir. Bu nedenle bir böbrek rahatlıkla ihtiyacımızı karşılar.

Böbrek naklinde çözüm kadavra vericillerle olmalıdır. Bir ölüden 2 böbrek iki ayrı kişiye takılabilmelktedir.  Bununla birlikte, oksijensiz kaldığı sürenin uzunluğu bazen sorun olabilir. Canlı verici böbreğinde, vericinin daha iyi hazırlanabilmesi, oksijensiz dönemin kısalığı, planmala yapılabilmesi, daha iyi doku uyumu sağlanabilmesi gibi nedenlerle başarı oranı biraz daha yüksektir.

Laparoskopik cerrahi, daha küçük kesi, buna bağlı daha az ağrı, daha iyi kozmetik görünüm, adalelerin kesilmemesine bağlı kas gücünü koruyabilme, işine veya günlük yaşamına daha çabuk dönebilme gibi avantajlara sahiptir. Yarala küçük olduğunda yara enfeksiyonu ve aşılması riski çok azdır. Bu nedenlerle canlı böbrek vericisi operasyonunu Laparoskopik yöntemle yapmaktayız.